Volapük en Esperanto oni tradukas per volapuko. Esperanto en volapuko oni tradukas per sperantapük. Kurioza reciprokeco pri du artefaritaj lingvoj “konkurantaj”. Esperanto hodiaŭ estas la “angla” inter la artefaritaj lingvoj: kiu konas aŭ inventas artefaritan lingvon ĝenerale li konas ankaŭ Esperanton, sed nepre estas ĉiam male. La movadoj kiuj disvastigas la artefaritaj lingvoj (unue la esperantista movado) ignoras unu la alian. En la esperantista movado oni ne parolas pri volapuko nek pri ido nek pri “klingon” aŭ pri “interlingua”, malgraŭ ekzistas gramatikoj pri volapuko kaj pri ido en Esperanto. Estus interesa afero krei, en la esperantista movado, komitaton por rilatoj inter la aliaj artefaritaj lingvaj parolantoj, kiuj havas la samaj idealoj de frateco kaj kosmopolitismo (eksemple volapuko kaj ido, kiu ne hazarde elvenas el Esperanto). Sed la problemo estus maltrankviliga kaj paradoksa: kiu lingvo oni devus uzi por ĉi tiu dialogo? Ĉu eble Esperanto havus la saman hegemonian rolon de la angla inter la naturaj lingvoj? Eble estus la necezo de neŭtrala lingvo inter la neŭtralaj lingvoj: do, “Esperanto” inter artefaritaj lingvoj… Esperanto je la kvadrato! Defio inda de freneza lingvisto, kiu eble kreus miksaĵon inter la multaj artefaritaj lingvoj ankoraŭ ekzistantaj, eĉ malmulte konataj. Eĉ eble naskiĝus variaj proponoj pri “hiperneŭtrala” lingvo kaj la afero iĝus vere komplika.

Volapük in esperanto è tradotto volapuko. Esperanto in volapük è tradotto sperantapük. Singolare reciprocità di due lingue artificiali "concorrenti". L'esperanto è oggi l'inglese delle lingue artificiali: chi conosce o inventa una lingua artificiale di solito conosce anche l'esperanto, mentre non vale affatto il viceversa. I movimenti che stanno dietro le lingue artificiali (il movimento esperantista, innanzitutto) si ignorano a vicenda. Nell'ambiente esperantista non si parla di volapük, né di ido, né di klingon o di interlingua, anche se esiste una grammatica di volapük e di ido in esperanto. Sarebbe auspicabile la creazione, in ambiente esperantista, di un comitato per le relazioni con i parlanti di altre lingue artificiali, con cui condivide spesso l'ideale di fratellanza e cosmopolitismo (ad esempio col volapük e con l'ido, che non a caso deriva dall'esperanto). Il problema che si porrebbe però è inquietante e paradossale: che lingua usare in questo dialogo? Non è che l'esperanto si collocherebbe davvero nello stesso ruolo egemone che ha oggi l'inglese tra le lingue naturali? Forse nascerebbe l'esigenza di una lingua neutrale tra le lingue neutrali: insomma, un esperanto delle lingue artificiali… un esperanto al quadrato! Una sfida degna di un linguista folle, che forse creerebbe un ibrido tra le varie lingue artificiali tuttora esistenti anche se con pochi parlanti. Forse si presenterebbero addirittura vari progetti di lingua "iperneutrale" a complicare ulteriormente le cose.